TP.HCM – Từng được biết đến như một kỳ thi chuẩn hóa phục vụ mục tiêu học tập và làm việc tại các quốc gia nói tiếng Anh, IELTS hiện nay đang dần trở thành một tiêu chuẩn quan trọng trong nhiều lĩnh vực tại Việt Nam. Không chỉ xuất hiện trong các phương thức xét tuyển đại học, IELTS còn được doanh nghiệp sử dụng như một tiêu chí để đánh giá năng lực ứng viên. Chính điều này đã thúc đẩy làn sóng học IELTS ngày càng sớm và phổ biến.
Tuy nhiên, học sớm không đồng nghĩa với học đúng. Vậy khi nào là thời điểm tốt nhất để học IELTS? Đây là câu hỏi không chỉ dành cho học sinh mà cả người đi làm cũng nên cân nhắc kỹ lưỡng.
Xu hướng học IELTS sớm và những hệ lụy tiềm ẩn
Việc học IELTS từ sớm đang trở thành một trào lưu trong giới học sinh, đặc biệt ở các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng. Nhiều em học sinh THCS, thậm chí tiểu học, đã bắt đầu theo học các lớp luyện thi IELTS với kỳ vọng “vượt trước” bạn bè, tích lũy lợi thế cho xét tuyển đầu vào đại học. Tuy nhiên, theo các chuyên gia giáo dục, việc học IELTS quá sớm, khi người học chưa đủ nền tảng ngôn ngữ, có thể gây ra nhiều hệ quả tiêu cực.
Anh Nguyễn Hữu Trang, giáo viên luyện thi tại một trung tâm lớn ở Hà Nội, cho biết không ít học sinh đăng ký luyện thi IELTS khi tiếng Anh tổng quát chưa đạt mức trung bình. “Nhiều em vào lớp học chỉ vì bạn bè rủ học hoặc cha mẹ yêu cầu, không thực sự hiểu mình đang chuẩn bị cho điều gì,” anh nói. “Khi thiếu nền tảng ngôn ngữ, các bạn thường bị áp lực tâm lý lớn, học trước quên sau, luyện mẹo mà không hình thành được tư duy ngoại ngữ lâu dài.”
Thực tế, IELTS không phải là bài kiểm tra tiếng Anh phổ thông. Đây là một kỳ thi học thuật đòi hỏi khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt, kết hợp với tư duy phản biện và kỹ năng làm bài chiến lược. Việc nhảy cóc qua giai đoạn xây nền để đi thẳng vào luyện đề, học mẹo chỉ khiến người học rơi vào tình trạng “học vẹt” và nhanh chóng bị tụt lại khi bước vào các bậc học cao hơn.
Người đi làm học IELTS: Cơ hội hay áp lực?
Không chỉ học sinh, nhiều người đi làm cũng tìm đến các khóa học IELTS như một bước đệm để mở rộng cơ hội nghề nghiệp. Trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số, tiếng Anh trở thành yêu cầu gần như bắt buộc ở nhiều vị trí công việc. IELTS được xem như một chứng chỉ khách quan để đánh giá năng lực tiếng Anh trong tuyển dụng hoặc xét thăng chức. Tuy nhiên, không phải ai cũng bước vào hành trình này với sự chuẩn bị đầy đủ.
Một khảo sát của IELTS Assistant công bố đầu năm 2024 cho thấy, có tới 41% người học IELTS trưởng thành cảm thấy “thiếu định hướng” trong quá trình luyện thi. Nhiều người vì áp lực công việc hoặc tâm lý FOMO – sợ bị bỏ lại phía sau – mà đăng ký học cấp tốc, đặt lịch thi ngay sau vài tuần luyện đề, trong khi kỹ năng ngôn ngữ thực tế còn nhiều lỗ hổng. Kết quả là họ thi nhiều lần nhưng vẫn không đạt mục tiêu, lãng phí thời gian và chi phí.
Một vấn đề đáng lo ngại khác là nhiều người học IELTS vì ai cũng học, chứ không thực sự có mục tiêu cụ thể. Một số học sinh đăng ký luyện thi khi còn chưa vượt qua được bài kiểm tra tiếng Anh A2, trong khi kỳ thi IELTS yêu cầu người học ít nhất phải đạt trình độ trung cấp B1 để có thể tiếp thu hiệu quả. Nhiều người đi làm thì tự nhủ phải có bằng IELTS để đổi việc, nhưng lại không biết nên chọn Academic hay General Training, không hiểu rõ cấu trúc bài thi và điểm số mình cần.
Vậy đâu là thời điểm phù hợp để học IELTS?
Theo các khuyến nghị học thuật, thời điểm tốt nhất để học IELTS là khi người học đã có trình độ tiếng Anh tổng quát từ trung cấp (B1) trở lên. Đây là mức năng lực cho phép người học có thể hiểu các văn bản học thuật cơ bản, viết đoạn văn có cấu trúc rõ ràng, giao tiếp mạch lạc trong các tình huống thông thường và có thể theo dõi các đoạn hội thoại hoặc bài giảng tiếng Anh.
Thời gian học lý tưởng cho người đã sẵn sàng là từ 3 đến 6 tháng, tùy theo mục tiêu điểm số và xuất phát điểm. Việc luyện thi nên đi kèm với các chiến lược ôn tập cá nhân hóa, thay vì học đại trà theo giáo trình chung.
Một điều đáng lưu ý là, IELTS không phải dành cho tất cả mọi người và không phải ở bất kỳ thời điểm nào cũng phù hợp để học. Nếu không xác định rõ ràng mục tiêu, chẳng hạn như cần chứng chỉ để xét tuyển đại học, đi du học, hay nâng cấp hồ sơ xin việc thì việc học IELTS sẽ thiếu động lực, dễ bỏ dở giữa chừng. Việc theo học trong tâm thế “cứ học trước đã, sau tính tiếp” thường không mang lại kết quả tích cực, mà còn tạo ra gánh nặng tài chính và tâm lý không đáng có.
Trung tâm đào tạo cần thay đổi cách tiếp cận
Trước thực trạng học cấp tốc kém hiệu quả, nhiều trung tâm luyện thi đang thay đổi cách tiếp cận. Thay vì chỉ tập trung vào kỹ năng làm bài trong thời gian ngắn, họ chuyển hướng sang xây dựng chương trình dài hạn, kết hợp giữa kỹ năng học thuật và năng lực sử dụng ngôn ngữ thực tế.
Tại TP.HCM, Power English triển khai chương trình IELTS POWER với lộ trình cá nhân hóa, học 1 kèm 1 cùng giáo viên Việt Nam hoặc bản ngữ. Học viên được đánh giá đầu vào, xây dựng kế hoạch học tập riêng biệt và theo dõi tiến độ sát sao trong từng kỹ năng. Trung tâm này cũng áp dụng chính sách trả góp học phí 0% lãi suất qua ngân hàng VIB và Sacombank, giúp giảm áp lực tài chính cho người học.
Học IELTS là đầu tư – Hãy chọn đúng thời điểm
Trong bối cảnh thị trường lao động và giáo dục ngày càng cạnh tranh, IELTS chắc chắn là một lợi thế quan trọng. Tuy nhiên, lợi thế chỉ có ý nghĩa khi người học hiểu rõ mình đang làm gì, vì sao cần học và đã sẵn sàng để học. Học IELTS không phải là chạy đua, mà là đầu tư lâu dài vào khả năng ngôn ngữ và tư duy học thuật.
Ở chiều ngược lại, nếu thời điểm chín muồi đã đến, khi người học có nền tảng tiếng Anh đủ vững, hiểu rõ mục tiêu của mình và có thể cam kết thời gian học tập liên tục thì việc học IELTS sẽ trở nên hiệu quả và bền vững. Khi đó, mỗi buổi học không chỉ giúp cải thiện kỹ năng làm bài, mà còn nâng cao tư duy học thuật và khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh, vốn là nền tảng quan trọng trong mọi lĩnh vực từ học tập đến công việc.
Trong một xã hội ngày càng coi trọng năng lực thực chất thay vì bằng cấp hình thức, việc học IELTS cũng cần được tiếp cận với tư duy đầu tư dài hạn. Người học cần hiểu rõ bản thân đang ở đâu, muốn đi đến đâu, và có thể đi được bao xa trước khi đặt bút ký vào bất kỳ khoá học nào. Bởi vì, học IELTS không phải là một cuộc đua tốc độ, mà là một hành trình phát triển năng lực, và hành trình ấy chỉ nên bắt đầu khi bạn thực sự sẵn sàng.
