Thương mại điện tử hay E-Commerce, là hoạt động kinh doanh mua bán các loại sản phẩm, dịch vụ trên các nền tảng trực tuyến. Cùng Power English khám phá chi tiết về Thương mại điện tử và cơ hội nghề nghiệp trong ngành này qua bài viết sau nhé!
1. Thương mại điện tử là gì?
Thương mại điện tử là hoạt động mua bán sản phẩm và dịch vụ qua mạng Internet
Thương mại điện tử, hay còn gọi là bán hàng trực tuyến, là hoạt động mua bán sản phẩm và dịch vụ qua mạng Internet, nơi các cửa hàng vật lý chuyển mình vào không gian ảo. Hiện nay, ước tính có khoảng 2,14 tỷ người trên toàn cầu tham gia mua sắm trực tuyến, và chỉ riêng số lượng thành viên Prime trên Amazon đã lên tới 150 triệu người.
Ở Việt Nam, việc kinh doanh trên các nền tảng Thương mại điện tử lớn là một trong những lựa chọn được người bán tin dùng. Một số công ty chỉ hoạt động trực tuyến, nhiều doanh nghiệp khác lại xem Thương mại điện tử là một phần của chiến lược bán hàng đa kênh, bao gồm cả cửa hàng truyền thống và các nguồn thu khác.
Mặt khác, Thương mại điện tử, đặc biệt là Thương mại điện tử xuyên biên giới, cũng mở rộng cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển quy mô đồng thời tiếp cận khách hàng toàn cầu.
2. Đặc điểm của Thương mại điện tử
Thương mại điện tử không bị giới hạn bởi vị trí địa lý và không cần giao dịch trực tiếp
- Không giao dịch trực tiếp: Mọi hoạt động mua bán trong kinh doanh Thương mại điện tử diễn ra trên mạng internet, không cần gặp gỡ trực tiếp giữa các bên. Do đó, các bên có thể tiến hành giao dịch và ký kết hợp đồng online thông qua chữ ký số, tiết kiệm thời gian và công sức.
- Không giới hạn bởi vị trí địa lý: Khác với kinh doanh truyền thống, Thương mại điện tử được thực hiện thông qua mạng internet, vì thế không bị hạn chế bởi khoảng cách địa lý. Điều này cho phép các bên có thể giao dịch trên phạm vi toàn cầu.
- Có sự tham gia của ít nhất ba bên: Thường thì một hoạt động Thương mại điện tử bao gồm ít nhất ba bên tham gia vào quá trình giao dịch, đó là người mua, người bán, và một bên thứ ba khác, ví dụ như các đơn vị vận chuyển.
3. Ưu điểm của Thương mại điện tử
Thương mại điện tử giúp giảm chi phí vận hành
3.1. Tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng
Internet giúp các thương hiệu Thương mại điện tử có thể kết nối trực tiếp với khách hàng mà không cần tới chi phí thuê mặt bằng quảng cáo hoặc tổ chức chiến dịch truyền thông trên các phương tiện lớn. Điều này cho phép thương hiệu tùy chỉnh chiến lược tiếp thị để đáp ứng sát sao hơn với nhu cầu của khách hàng.
3.2. Dễ dàng đặt mua sản phẩm
Khách hàng có thể dễ dàng chọn mua sản phẩm từ bất kỳ đâu chỉ với vài cú nhấp chuột nhờ vào sự tiện lợi của các nền tảng Thương mại điện tử, nơi cho phép phân loại và so sánh sản phẩm theo giá hay tính năng. Các phương thức thanh toán online như ví điện tử, Paypal,… cũng góp phần đơn giản hóa quá trình thanh toán.
3.3. Phạm vi tiếp thị không giới hạn
Khác với kinh doanh truyền thống, Thương mại điện tử không bị hạn chế bởi địa lý, cho phép doanh nghiệp tiếp cận khách hàng trên toàn thế giới. Sự phủ sóng của Internet và phát triển không ngừng của các mạng xã hội cũng mở rộng khả năng tiếp cận với nhiều nhóm khách hàng mới.
3.4. Giảm chi phí vận hành
Việc xây dựng và bảo trì một trang web Thương mại điện tử tốn ít chi phí hơn so với vận hành một cửa hàng truyền thống vì không cần thuê mặt bằng, nhân viên hay kho bãi lớn,… Doanh nghiệp cũng có thể lựa chọn giới thiệu sản phẩm trên các nền tảng mạng xã hội hoặc các sàn giao dịch Thương mại điện tử lớn, mở cửa trực tuyến 24/7 mà không cần nhân viên giám sát.
4. Thách thức chung của Thương mại điện tử
Thương mại điện tử còn hạn chế trong quá trình tương tác trực tiếp
4.1. Hạn chế trong tương tác trực tiếp
Tùy vào loại sản phẩm hoặc dịch vụ, việc thể hiện đầy đủ chi tiết hình dáng, tính năng,… có thể gặp khó khăn khi giao tiếp chỉ diễn ra qua mạng. Để giải quyết điều này, doanh nghiệp có thể cung cấp hình ảnh 3D của sản phẩm hoặc thông tin cụ thể về dịch vụ qua email, điện thoại,…
4.2. Thách thức kỹ thuật
Các vấn đề kỹ thuật không nằm trong tầm kiểm soát của doanh nghiệp có thể ảnh hưởng tới doanh số. Giống như sự cố trong chuỗi cung ứng có thể trì hoãn quá trình giao hàng, sự cố mạng hay hỏng hóc phần cứng có thể gây tốn kém thời gian và tổn thất về tài chính cho doanh nghiệp,…
4.3. Quan ngại về bảo mật dữ liệu
Ngày càng có nhiều khách hàng quan tâm đến việc dữ liệu cá nhân của họ được lưu trữ và sử dụng như thế nào. Việc cung cấp chi tiết chính sách bảo mật sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng và củng cố niềm tin với khách hàng, đồng thời thể hiện cam kết bảo vệ thông tin cá nhân của họ theo một cách an toàn nhất có thể.
4.4. Vấn đề về vận chuyển và xử lý đơn hàng
Khi mới bắt đầu kinh doanh trực tuyến, đóng gói và vận chuyển hàng tại nhà có thể khá đơn giản. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp của bạn mở rộng hơn, việc quản lý đơn hàng sẽ trở nên tốn kém và phức tạp. Doanh nghiệp có thể cân nhắc đến các dịch vụ như Fulfillment by Amazon (FBA) để giảm bớt gánh nặng, giúp khách hàng cảm thấy hài lòng hơn.
5. Các hình thức Thương mại điện tử phổ biến
B2C, B2B, C2C, C2B là những hình thức Thương mại điện tử phổ biến
5.1. B2C (Doanh nghiệp tới người tiêu dùng)
Mô hình Thương mại điện tử B2C liên quan đến các giao dịch từ doanh nghiệp đến người tiêu dùng. Đây là mô hình phổ biến trong Thương mại điện tử. Chẳng hạn, việc mua giày trực tuyến từ Biti’s chính là giao dịch B2C.
5.2. B2B (Doanh nghiệp với doanh nghiệp)
Mô hình B2B trong Thương mại điện tử bao gồm các hoạt động giữa các doanh nghiệp, ví dụ như từ nhà sản xuất tới nhà phân phối hoặc bán lẻ. Thường liên quan đến việc mua bán nguyên liệu hoặc sản phẩm đã qua đóng gói.
5.3. C2C (Người tiêu dùng với người tiêu dùng)
Mô hình Thương mại điện tử C2C là một trong những hình thức kinh doanh sớm nhất, bao gồm các giao dịch trực tiếp giữa người tiêu dùng với người tiêu dùng, ví dụ như các nền tảng như Shopee, Amazon hay Lazada.
5.4. C2B (Người tiêu dùng tới doanh nghiệp)
Mô hình C2B đảo ngược cách tiếp cận truyền thống của Thương mại điện tử, trong đó người tiêu dùng là người cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ cho doanh nghiệp. Một ví dụ cho mô hình này là Unsplash, nơi ảnh stock được cung cấp trực tuyến bởi các nhiếp ảnh gia cho các doanh nghiệp mua lại.
6. Website Thương mại điện tử và sàn giao dịch Thương mại điện tử là gì?
Website và sàn giao dịch Thương mại điện tử là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau
6.1. Website Thương mại điện tử
Đây là loại website cung cấp nền tảng để thực hiện các hoạt động mua bán hàng hóa hay cung cấp dịch vụ. Website này bao gồm các chức năng từ giới thiệu, trưng bày sản phẩm đến các bước giao kết hợp đồng, thanh toán và cung cấp dịch vụ hậu mãi.
Các doanh nghiệp như Thế Giới Di Động, Điện Máy Xanh, hay các cửa hàng thời trang, mỹ phẩm rất phổ biến trong việc triển khai loại website này để bán hàng trực tiếp cho khách hàng, giúp kiểm soát tốt quá trình phân phối và đơn hàng. Mục đích chính là giảm sự phụ thuộc vào các sàn Thương mại điện tử và thúc đẩy chiến lược phát triển độc lập của doanh nghiệp.
6.2. Sàn giao dịch Thương mại điện tử
Đây là loại website cho phép thương nhân, tổ chức hoặc cá nhân không sở hữu website có thể tham gia mua bán hàng hóa, dịch vụ. Có thể ví như một khu chợ trực tuyến, nơi các thương nhân có thể thuê hoặc mua không gian để mở gian hàng của mình.
Các mô hình kinh doanh phổ biến trên sàn giao dịch Thương mại điện tử bao gồm C2C (khách hàng với khách hàng), B2C (doanh nghiệp với khách hàng) và D2C (bán trực tiếp đến khách hàng). Các sàn như Tiki, Sendo, Shopee, và Lazada là những ví dụ điển hình về loại hình này.
7. Để sở hữu một gian hàng Thương mại điện tử thành công cần những gì?
Chất lượng sản phẩm góp phần vào sự thành công của một gian hàng Thương mại điện tử
- Chất lượng sản phẩm: Sản phẩm chất lượng cao là chìa khóa của mọi thương hiệu Thương mại điện tử thành công. Sản phẩm không chỉ giải quyết nhu cầu của khách hàng mà còn phải có giá cả cạnh tranh. Do đó, thực hiện nghiên cứu thị trường là cần thiết để hiểu rõ sản phẩm của đối thủ đồng thời xác định giá trị thực của sản phẩm trên thị trường.
- Câu chuyện thương hiệu: Một thương hiệu độc đáo sẽ nổi bật trên thị trường. Để thu hút khách hàng, bạn cần phải truyền tải được mục tiêu và tầm nhìn của doanh nghiệp mình một cách rõ ràng. Chẳng hạn, đầu tư vào hình ảnh và cảm xúc mà thương hiệu mang lại có thể tạo ấn tượng mạnh mẽ với khách hàng.
- Khách hàng mục tiêu: Xác định chính xác khách hàng mục tiêu giúp doanh nghiệp tập trung chiến lược tiếp thị của mình vào đúng nhóm người. Điều này góp phần thúc đẩy hành vi mua hàng đồng thời hạn chế lãng phí thời gian trong việc đuổi theo những đối tượng không có nhu cầu dùng sản phẩm của bạn.
- Trải nghiệm trực tuyến mượt mà: Thiết kế gian hàng trực tuyến cần thân thiện với người dùng, giúp khách hàng dễ dàng thực hiện mua hàng. Để đạt được mục tiêu này, doanh nghiệp cần hạn chế các bước không cần thiết, qua đó hoàn chỉnh một quy trình thanh toán đơn giản, giúp tăng tỷ lệ chuyển đổi.
- Hiệu quả giao hàng: Doanh nghiệp phải đảm bảo quy trình hoàn thiện đơn hàng được thực hiện kịp thời và chính xác, từ lúc khách hàng nhấn nút mua đến khi sản phẩm được giao đến tận tay họ.
- Tính năng mua hàng một chạm: Doanh nghiệp có thể cân nhắc áp dụng các công nghệ như tính năng “Mua hàng trong một cú click” của Amazon để tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm, mang đến thuận tiện hơn trong việc thanh toán, nhận hàng,…
8. Triển vọng của ngành Thương mại điện tử trong bối cảnh hiện nay
Ngành Thương mại điện tử hứa hẹn mang đến nhiều đột phá trong tương lai gần
8.1. Ngành Thương mại điện tử là gì?
Thương mại điện tử, một ngành học nằm trong khối ngành kinh tế, tập trung vào việc áp dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào quá trình kinh doanh trực tuyến. Hoạt động này thường diễn ra trên nền tảng số, sử dụng internet và các dịch vụ viễn thông, giúp quá trình kinh doanh trở nên nhanh chóng, hiệu quả và thông minh hơn.
8.2. Chương trình học của ngành Thương mại điện tử
Trong bối cảnh Internet ngày càng phát triển, Thương mại điện tử đang ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hiện đại. Đây là lý do tại sao ngành này hiện được coi là một trong những ngành học thu hút nhiều sự quan tâm của giới trẻ, đặc biệt là những ai đam mê kinh doanh trực tuyến và công nghệ thông tin.
Trong chương trình đào tạo Thương mại điện tử tại các trường đại học, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức chuyên về kinh tế, đặc biệt là các khía cạnh liên quan đến môi trường kinh doanh online. Cụ thể:
- Quản lý kinh doanh trực tuyến.
- Sử dụng hiệu quả các công cụ tìm kiếm và các phương pháp khai thác thông tin để mở rộng thị trường.
- Nghiệp vụ thực hiện các giao dịch mua bán, ký kết hợp đồng, thanh toán, và các thủ tục hải quan, vận tải, bảo hiểm hàng hóa.
- Kiến thức về mạng máy tính và an ninh mạng.
- Sử dụng chữ ký số trong bảo mật và quản trị mạng.
Sinh viên cũng sẽ được học các môn liên quan như kinh tế thương mại, kỹ thuật nghiệp vụ thương mại, thư tín thương mại, quản trị khách hàng, quản trị tác nghiệp thương mại quốc tế,…
8.3. Những tố chất nên có ở người theo ngành Thương mại điện tử
- Đam mê kinh doanh: Là một nhánh của ngành Kinh tế, Thương mại điện tử đòi hỏi người học phải có sự yêu thích với việc kinh doanh. Sau khi tốt nghiệp, nhiều sinh viên chọn con đường khởi nghiệp và tự mình điều hành doanh nghiệp. Vì vậy, nếu bạn đam mê kinh doanh, Thương mại điện tử có thể là ngành học phù hợp với bạn.
- Niềm đam mê công nghệ: Do Thương mại điện tử là hình thức kinh doanh qua mạng, sự yêu thích và hiểu biết về công nghệ thông tin là cần thiết. Việc này bao gồm việc sử dụng internet và công nghệ để thực hiện các giao dịch, thanh toán trực tuyến.
- Hiểu biết tâm lý khách hàng: Một yếu tố khác không kém phần quan trọng là khả năng hiểu được nhu cầu, mong muốn và sở thích của khách hàng. Bằng việc phân tích và hiểu tâm lý khách hàng, bạn có thể cung cấp những giá trị mà khách hàng đang tìm kiếm, qua đó gặt hái nhiều thành công cho bản thân.
- Tính linh hoạt, nhạy bén: Do tính chất không ngừng thay đổi của công nghệ và các yêu cầu luôn biến đổi của khách hàng, ngành Thương mại điện tử yêu cầu bạn phải thường xuyên cập nhật và thích ứng với những xu hướng mới. Khả năng phản ứng nhanh chóng với thị trường và tư duy linh hoạt sẽ góp phần vào thành công của bạn trong ngành này.
8.4. Cơ hội nghề nghiệp và mức lương
Thị trường thương mại điện tử ở Việt Nam và toàn cầu đang ngày càng mở rộng, đặc biệt trong những năm sắp tới. Do đó, nhu cầu về nguồn nhân lực trong lĩnh vực này đang ngày một tăng, mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho các bạn trẻ. Sau khi tốt nghiệp ngành Thương mại điện tử, các bạn có thể đảm nhận các vị trí như:
- Chuyên viên phân tích kinh doanh : Mọi doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này cần chuyên viên phân tích để đưa ra những đánh giá chính xác về tình hình tài chính và thị trường. Với khả năng phân tích dữ liệu, chuyên viên phân tích có thể sở hữu mức lương từ 8 – 20 triệu đồng/tháng.
- Quản lý dự án: Người giữ vai trò này cần có khả năng lãnh đạo, tầm nhìn xa và tổ chức tốt để lên kế hoạch và giải quyết các vấn đề phát sinh. Thu nhập của vị trí này vào khoảng 8 – 20 triệu đồng/tháng.
- Nhân viên chăm sóc khách hàng: Là đại diện của doanh nghiệp trong mắt khách hàng, vị trí cần có khả năng giao tiếp và thuyết phục tốt để giải đáp thắc mắc và giải quyết vấn đề cho khách hàng. Mức thu nhập của một nhân viên chăm sóc khách hàng thường rơi vào khoảng 6 – 15 triệu đồng/tháng.
- Nhân viên SEO/Content: Đây là những người chịu trách nhiệm quảng bá sản phẩm và dịch vụ trên internet. Họ giúp tối ưu hóa chi phí và tăng tỷ lệ chuyển đổi qua việc phát triển nội dung và tối ưu hóa công cụ tìm kiếm. Mức thu nhập của nhân viên SEO/Content dao động từ 6 – 12 triệu đồng/tháng.
- Giảng viên: Nếu bạn hứng thú với việc giảng dạy, bạn cũng có thể trở thành giảng viên, chuyển giao kiến thức cho thế hệ kế tiếp tại các cơ sở đào tạo.
Ngoài ra, sinh viên tốt nghiệp ngành này cũng có thể khám phá lựa chọn các nghề nghiệp khác như quản lý sản phẩm, nhân viên nhập liệu, nhân viên kinh doanh dịch vụ truyền thông quảng cáo, nhân viên marketing online tổng hợp, nhân viên đặt hàng, hoặc chạy quảng cáo trên các nền tảng như Google, Facebook,…
Lời kết
Bài viết đã chia sẻ thông tin về nhiều khía cạnh của Thương mại điện tử, một trong những lĩnh vực mang lại đa dạng cơ hội nghề nghiệp cho các cá nhân đam mê công nghệ và kinh doanh. Hy vọng bài viết trên hữu ích với bạn.
